اعتبارسنجی و بکارگیری یک روش آنالیز جهت اندازه گیری میزان آلاینده های آلی پایدار درنمونه های ماهی قزل آلای رنگین کمان (Onchorhynchus mykiss) جمع آوری شده از بازار تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

آلاینده های آلی پایدار گروه وسیعی از ترکیبات سمی و خطرناکمی باشند که در برابر تجزیه شیمیایی، فیزیکی و حتی پرتوها مقاوم هستند. در این تحقیق یک روش آنالیز همزمان برای شناسایی و تعیین مقدار 18 آلاینده آلی پایدار شامل هفت ترکیب PCBs،ایزومرهای شماره 180، 153، 138، 118، 101، 52، 28 به عنوان شاخص های آلودگی بی فنیل های پلی کلره و یازده آفت کش  آلی کلره (OCPs) شامل هگزا کلروبنزن (Hexachlorobenzene)، متوکسی کلر (Methoxychlor)، دی آلدرین (Dieldrin)، ددت و متابولیت های آن (DDTs: o,p’-DDE, p,p’-DDE, o,p’-DDT, p,p’-DDT) و تعدادی از سیکلو دی ان ها (CyclodieneΣ) شامل آلفا و بتا- اندوسولفان  (α-, β-Endosulfan)، آلفا و گاما- کلردان             (α-, ϒ-Chlordaneبررسی و مقدار آن در ماهی قزل آلای رنگین کمان به وسیله روش استخراج مایع- مایع  و دستگاه کروماتوگرافی گازی طیف سنجی جرمی- متوالی(GC-MS/MS) و روش پایش MRMاندازه گیری شد. نتایج اعتبار سنجی نشان داد که منحنی کالیبراسیون 18 آلاینده آلی پایدار مورد مطالعه در سطوح غلظتی ng/mL30-1/0 برای PCBs و ng/mL150-5/0 برای OCPs، خطی بوده است و ضریب همبستگی (r2)در محدوده 999/0-990/0 قرار داشت. مقادیر حد تشخیص و حد تعیین مقدار آنالیت های مورد مطالعه به ترتیب  ng/g3/8- 6/0 و ng/g  25- 2  بدست آمد. میانگین میزان بازیافت و میزان تکرارپذیری روش در 5 سطح آلوده مختلف (برای :OCPs ng/g100- 5 و برای PCBs : ng/g20-1)، به ترتیب %112-%73 و %17.9-%4/1 محاسبه شد.  دامنه مقادیر عدم قطعیت بین  %30.88-%77/2 قرار داشت. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان دهنده ی حضور ترکیبات آلی کلره در ماهی های بررسی شده می باشد، بدین ترتیب که بیشترین میزان آلودگی مربوط به  p,p’-DDTبا مقدار میانگین ng/g ww (wet weight) 113 بدست آمد.  همچنین سموم Dieldrin و p,p’-DDE  با مقادیر میانگین به ترتیب ng/g ww 3/13 و ng/g ww 10 در مراتب بعدی آلودگی قرار داشتند. بررسی دیگر سموم آلی کلره مورد مطالعه در نمونه های ماهی نشان دهنده ی حضور برخی از این ترکیبات مانند   α-Chlordane، ϒ-Chlordane،o,p’-DDE ، o,p’-DDT و HCB بود که مقادیر بدست آمده در نمونه ها پایین تر از حدود تعیین مقدار روش، بود. با توجه به مقادیر بدست آمده، میزان آلودگی به سموم آلی کلره پایین تر از حداکثر مقادیر مجاز مصوب 2017،11813SANTE/ قانون اتحادیه اروپا قرار داشت. همچنین بررسی بی فنیل های پلی کلره شاخص مورد مطالعه در نمونه های ماهی، نشان دهنده حضور تنها

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Validation and application of an analytical method for determination of Persistent Organic Pollutants in Rainbow trout (Onchorhynchus mykiss) collected from Tehran retail markets

نویسندگان [English]

  • M. Bayat
  • M. Saber tehrani
  • F. Kobarfard
  • S.V. Husain
  • H. Yazdanpanah
چکیده [English]

Persistent organic pollutants are a wide group of toxic and dangerous compounds. These organic compounds are chemically and physically stable even beams. In this study an analysis method for simultaneous determination of 18 persistent organic pollutants including eleven Organochlorine pesticides (OCPs) : HCB, Dieldrin, Methoxychlor, α-, ϒ-Chlordane, α-, β-Endosulfan and o,p’-DDE, p,p’-DDE, o,p’-DDT, p,p’-DDT and seven indicator Polychlonitated biphenyls (PCBs); IUPAC nos.: 28,52,101,118,138,153,180 congeners were determined in Rainbow trout by GC-MS/MS in MRM monitoring mode and LLE extraction. The validation results showed the calibration curves over the concentration range of 0.1-30 ng/mL for PCBs and 0.5-150 ng/mL for OCPs were linear and coefficient of determination (r2) ranged between 0.990-0.999. The LODs and LOQs for POPs studied were between 0.6-8.3 and 2-25 ng/g, respectively. The average recoveries obtained for analytes in five different spiked levels (1-10 ng/g for PCBs and 5 times for OCPs) were in the range of 73%-112%. The relative standard deviations of POPs in fish were in the range of 1.4-17.9% for all of the concentration levels. The ranges of uncertainty were reported between 2.77%-30.88%. The results indicated the presence of organochlorine pesticides in trout samples and the highest level of contamination was related to p,p’-DDT with average values of 113 ng/g ww (wet weight). Dieldrin and p,p’-DDE were among the next level of contamination with mean values of 13.3 and 10 ng/g ww, respectively. Study of other OCPs in the trout samples indicated the presence of α-, ϒ-Chlordane, o,p’-DDE, o,p’-DDT and HCB in which the amount were lower than the limit of quantitation (LOQ) of the method. OCPs residues were lower than maximum residue levels set by European Council Directives, SANTE (2017) No.11813. Also, the study of PCBs in trout samples indicated the presence of only PCB 28 and its amount was lower than maximum residue levels set by European Commission Regulation (EU) (2017) No.644.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persistent Organic Pollutant
  • Polychlorinated biphenyls
  • Organochlorine pesticides
  • Rainbow trout
  • GC-MS/MS