1
گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعه سرا، ایران
2
گروه تنوع‌زیستی و مدیریت اکوسیستمها، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
10.22092/isfj.2024.130685
چکیده
با افزایش فعالیت‌های صنعتی بشر در مسیر پیشبرد اهداف اقتصادی-رفاهی، زیستگاه‌های طبیعی در سراسر جهان فشارهای بسیاری را به‌واسطه تغییر در سیستم اقلیم متحمل شده‌اند که از پیامدهای این رویداد می‌توان به انقراض گونه‌ها و کاهش تنوع‌زیستی در مقیاس جهانی اشاره نمود. در این راستا، ارزیابی تهدیدات حاصل از تغییرات ایجاد شده در اکوسیستمها، نقش ویژه‌ای در مدیریت و حفاظت از آنها ایفاء خواهد کرد. در مطالعه حاضر، پراکنش آینده ماهی‌سفید (Rutilus kutum) به عنوان یک گونه اقتصادی-خوراکی با ارزش، تحت اشرایط قلیمی خوش‌بینانه و بدبینانه در سال‌های 2050 و 2080 با استفاده از مدل مکسنت پیش‌بینی شده است. در این مطالعه، از مجموعه داده‌های جمع‌آوری شده از نویسندگان و منابع علمی مختلف در دسترس مربوط به یک بازه زمانی 50 ساله (2020-1970میلادی) استفاده گردید. همچنین متغیر‌‌های محیطی و اقلیمی مورد استفاده در مدل‌سازی از سایت www.worldclim.orgاستخراج و تهیه گردیدند. نتایج نشان داد، عملکرد مدل در پیش‌بینی پراکنش گونه براساس معیار AUC [1]، عالی (946/0) ارزیابی شد. به‌علاوه، نتایج مدل‌سازی نشان داد که پراکنش این گونه در تمامی سال‌ها و شرایط اقلیمی خوش‌بینانه و بدبینانه، به صورت قابل‌توجهی کاهش پیدا خواهد کرد. با توجه به این‌که ماهی‌سفید در سبد غذایی جوامع محلی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، از این‌رو کاهش پراکنش آن در آینده می‌تواند تهدیدی برای امنیت غذایی و معیشت جامعه محسوب گردد. در نتیجه، حفاظت از این گونه، نیازمند برنامه‌ریزی‌های فوری، تصمیمات قابل‌اجرا و اقدامات مؤثر در خصوص حفظ و بازسازی رودخانه‌ها، کنترل اثرات منفی تغییر اقلیم و تلاش در جهت کاهش عوامل شتاب‌دهنده این پدیده بحرانی است.
)